Nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk, is op een daltonschool belangrijk. Op veel daltonscholen maken leerlingen vooraf een inschatting van de moeilijkheidsgraad en de tijd van de opdrachten. Achteraf wordt hierover ook een feitelijke beoordeling gegeven en worden in gesprekjes regelmatig de inschattingen vooraf en de feitelijke beoordelingen achteraf met elkaar vergeleken. In zulke gesprekjes kan er dan bijvoorbeeld aandacht geschonken worden aan het feit waarom een kind steeds de rekenopgaven in de weektaak vooraf moeilijker inschat dan ze (achteraf) blijken te zijn.
Op andere aspecten van het werken in de klas wordt op een soortgelijke wijze gereflecteerd. Zo wordt geleidelijk de vaardigheid in het zelfstandig werken en het samenwerken opgebouwd. Het kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is op een daltonschool vanzelfsprekend. Iedere leraar die werkt op een daltonschool reflecteert op zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt reflectie over de kwaliteit van het daltononderwijs voortdurend plaats.
Hoe zien we dat terug bij ons op school?
Van reflecteren kun je leren. Niet alleen het resultaat, ook het proces is daarin van belang en het geldt zowel voor het individu als de groep. Met een positieve blik, realistisch, (zelf)kritisch naar eigen en andermans functioneren kijken. We moeten met elkaar communiceren: vragen om uitleg/verduidelijking, het kunnen geven en ontvangen van feedback en ook complimenten kunnen geven en ontvangen. Niet alleen voor, tijdens en na het leerproces, maar ook ons doel richten op de uiteindelijke uitkomst van dat leerproces (het toepassen van al wat we geleerd hebben in ons dagelijks leven). Dat kunnen we bereiken door het leerproces bij te durven stellen, onze eigen verantwoordelijkheid te willen zien en de consequenties van ons handelen te durven aanvaarden. Houding en voorbeeldgedrag van ouders en teamleden zijn hierbij belangrijk en leerlingen leren ook elkaars voorbeeld te zijn.
Er zijn 3 manieren om te reflecteren:
Reflecteren vooraf: hoe ga ik het aanpakken, wat heb ik nodig en wat wordt mijn strategie?
Reflecteren tijdens: moet ik mijn planning bijstellen, ben ik op de goede weg, doe ik de goede dingen?
Reflecteren achteraf: hoe is het gegaan (wat waren knelpunten en wat ging gemakkelijk?), wat heb ik geleerd, wat betekent dit voor een volgende keer?